အေရခြံငတ္ေနေသာခႏၶာ၏ေအာ္သံ ( သို႔ ) လူ႔အခြင့္အေရး ဘာလည္း၊ ဘယ္လည္း

လူအခ်င္းခ်င္း သတ္ၿဖတ္မႈေတြ၊ နိုင္ထက္စီးနင္းၿပဳမႈေတြ၊ မတရားဖိနိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြစတဲ့ လူမဆန္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြကို အတင္းတိုးေ၀ွ႔ေက်ာ္ခြၿပီး ကမာၻ႔လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ဆိုတဲ့ ေန႔တစ္ေန႔ကေတာ့ ၂၀၀၇ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ (၅၇)နွစ္ေၿမာက္ေမြးေန႔ပြဲက်င္းပဖို႔အတြက္ ကမာၻေၿမေပၚကိုထပ္မံ ေရာက္႐ွိလို႔လာခဲ့ၿပန္ၿပီေပါ့။

၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀)ရက္ေန႔မွာ သူ႔ကိုေမြးဖြားခဲ့ၾကတယ္ ဆိုေပမယ့္ ၁၉၅၀ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀)ရက္ ေန႔မွပဲ သူ႔ေမြးေန႔ပြဲကို တရား၀င္စတင္က်င္းပနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေမြးေန႔ပြဲကို (၅၇)နွစ္ႀကိမ္ေၿမာက္ က်င္းပၿခင္းလို႔ ေခၚဆိုခ်င္ေခၚဆိုနိုင္ေပမယ့့္ သူ႔အသက္အမွန္ကေတာ့ (၅၉)နွစ္ တင္းတင္း ၿပည့္ခဲ့ၿပီ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကမာၻေၿမရဲ႕ တစ္ဖက္ၿခမ္းအေမွာင္ထုထဲက ဆင္းရဲဒုကၡမ်ိဳးစံုခံစားေနရတဲ့ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ေအာ္ဟစ္ညည္းညူသံေတြကို လစ္လွ်ဴ႐ႈၿပီး ဒီေမြးေန႔ပြဲႀကီးကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္႐ႊင္႐ႊင္က်င္းပေနခဲ့မယ္ဆိုရင္ သူတရားမွတရားပါ့မလားဆိုတဲ့ သံသယစိတ္ေတြ၀င္လာေနမိေတာ့ ေမြးေန႔႔႐ွင္တို႔ရဲ႕ထံုးစံ လာသမွ်လူကို ဟန္မပ်က္ေအာင္လိုက္ၿပံဳးၿပေနတာကလြဲလို႔ သူ႔ဆီမွာ ေမြးေန႔႐ွင္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ရင္ခုန္တက္ႄကြမႈမ်ိဳးေတြ ႐ွိမေနနိုင္ေတာ့ပါဘူး။

အထူးသၿဖင့္ သူ႔ အသက္(၅၉)ႏွစ္ၿပည့္သည္အထိ သူ႔နာမည္ကို္ ေယာင္လို႔ေတာင္မၾကားဘူးေသးတဲ့ ၿမန္မာဆိုတဲ့ နိုင္ငံငယ္ေလးတစ္ခု ကမာၻေပၚမွာ ႐ွိေနေသးတယ္ ဆိုတဲ့အၿဖစ္အပ်က္က သူ႔ရဲ႕ေမြးေန႔ပြဲႀကီးကို အႀကီးအက်ယ္အ႐ွက္ရေစခဲ့ပါတယ္။


ဟုတ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမန္မာၿပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားတစ္ခြန္းပါးစပ္က ထြက္မိတယ္ဆိုရင္ပဲ လူေတြကတေစ ၦသရဲကိုၿမင္မိသလို ေၿပာေနတဲ့လူအနားက ေၾကာက္လန္႔စြာနဲ႔ ထြက္ေၿပးသြားၾကမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္းသူတို႔အမွားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ မၾကာခင္ အဲဒီစကားလံုးေၿပာမိတဲ့လူရဲ႕ အေနာက္ကို မိစာၦရဲ႕အရိပ္လို က်ိန္စာေတြ တစ္ပံုတစ္ေခါင္းႀကီး လိုက္ခ်လာေတာ့မွာဆိုေတာ့ သူတို႔ပါေရာၿပီးပါမသြားေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့ သေဘာပဲၿဖစ္ပါတယ္။

အထက္မွာဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္းပဲ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးကို လူသိ႐ွင္ၾကားေၿပာဆိုမိခဲ့တဲ့ လူတိုင္းလိုလို ေၿပာၿပီးမၾကာခင္မွာပဲ အက်ဥ္းေထာင္ဆိုတဲ့ ပစၥဳပၸန္ငရဲႀကီးထဲကို အ႐ွင္လတ္လတ္သြတ္သြင္းၿခင္း ခံခဲ့ရတာေတြမ်ားမ်ားလာတာနဲ႔အမွ် လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာလည္း ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ အဘိဓါန္မွာ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုး စကားလံုးတစ္ခုၿဖစ္မွန္းမသိၿဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ရင္ခြင္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ ရင္ခုန္သံေတြ တၿဖည္းၿဖည္းနဲ႔ ဆိတ္သုန္းသြားခဲ့ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သိခြင့္မ႐ွိတာေတြကိုမွ ပိုသိခ်င္ေနတဲ့ လူသားရဲ႕ၿပင္းၿပထက္သန္တဲ့ စိတ္သဘာ၀ကို ဘယ္လိုအရာမ်ိဳးကမွ ေရ႐ွည္ဖုန္းကြယ္မထားနိုင္ခဲ့ေတာ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာဘာလည္းဆိုတဲ့ ပဲ့တင္သံေတြ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ နံရံေတြကို တဖန္ၿပန္လည္႐ုိက္ခတ္လို႔လာခဲ့ပါတယ္။


အဲဒီ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာႀကီးက ကမာၻထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ မေနနိုင္မထိုင္နိုင္ အစည္းအေ၀းပြဲေတြ မၾကာခဏက်င္းပလို႔ရေအာင္ ေခါင္းစဥ္တပ္လို႔ေကာင္းတဲ့ အသံုးခ်ခံအရာတစ္ခုလား။

ဒါမွမဟုတ္ လက္႐ွိအစိုးရကို ၾကည့္မရတာနဲ႔ လူေတြစု႐ုံးၿပီး၀ိုင္းေအာ္လို႔ေကာင္းေအာင္ အတိုက္ခံပါတီေတြက ဆြဆြေပးေနတဲ့ ေကၽြးေၾကာ္သံတစ္ခုလား။

ဒါမွမဟုတ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အာ႐ွတိုက္သားေတြနဲ႔ အံ၀င္မႈလံုး၀မ႐ွိတဲ့ အစမ္းသပ္ခံနိုင္ငံေရးစနစ္သစ္တစ္ခုလား။

အဲဒါေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမန္မာၿပည္က လူသန္းေပါင္း(၆၀)ေလာက္ သို႔ေလာသို႔ေလာ ထင္ေနၾကတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေပၚၿမင္တဲ့ အၿမင္တစ္ခ်ိဳ႕တစ္၀က္မွ်သာၿဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ကဆို လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာကို နိုင္ငံတြင္းမတည္ၿငိမ္မႈေတြၿဖစ္ပြါးေအာင္ အေနာက္နိုင္ငံက သြတ္သြင္းလာတဲ့ က်ိန္စာတစ္ပုဒ္လို႔ေတာင္ၿမင္ေနၾကတဲ့ အထိၿဖစ္ေနပါတယ္။

ၿမန္မာၿပည္ကလူအေတာ္မ်ားမ်ား လူ႔အခြင့္အေရးအေပၚ အဲဒီလိုအၿမင္ေတြေစာင္းေနေအာင္ ေခ်ာ့၍တစ္မ်ိဳး၊ ေၿခာက္၍တစ္ဖံု၊ အေၿခအၿမစ္မ႐ွိတဲ့ ၀ါဒၿဖန္႔နည္းေပါင္းမ်ိဳးစံု အသံုးၿပဳၿပီး သပ္႐ုိက္သြင္းခဲ့ၾကတဲ့ လူတစ္စုကေတာ့ မ်က္ၿဖဴဆိုက္ေလ၊ ဆရာႀကိဳက္ေလဆိုသည့္အတိုင္း လူ႔အခြင့္အေရးေပၚကို လူေတြ အဲဒီလို အၿမင္ေစာင္းေလ သူတို႔အႀကိဳက္ေတြ႔ေလ ၿဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။

ဒါဆို လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ တန္ခိုး႐ွင္တစ္ေယာက္ကဖန္ဆင္းၿပီး ႀကီးက်ယ္ၿမင့္ၿမတ္တဲ့ လူေတြသာခံစားေစလို႔ မိုးေပၚကေနေ႐ြးခ်ယ္ၿပစ္ခ်ေပးလိုက္တဲ့ လူတိုင္းနဲ႔မဆိုင္တဲ့ မိုးက်ေ႐ႊကိုယ္ခံစားခြင့္တစ္ခုသက္သက္ပဲေပါ့။

မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအေပၚမွာ ေၿပာခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအားလံုး ေသြးထြက္ေအာင္မွားယြင္းေနတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ဒီေနရာကေနၿပီး အေၾကာက္အကန္ၿငင္းဆိုပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ လြယ္လြယ္နားမလည္နိုင္ေလာက္ေအာင္ ႐ွပ္ေထြးေပြလီေနတဲ့ သပြတ္အူ၀ါဒတစ္ခု လံုး၀မဟုတ္သလို္ ေၾကာက္စရာေကာင္းလွတဲ့ နိုင္ငံေရးက်ိန္စာတစ္ပုဒ္လည္းမဟုတ္ပါဘူး။

အမွန္တကယ္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ကမာၻေပၚမွာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္လူလို႔ သိထားၾကတဲ့ လူသားတိုင္း မေမြးဖြားခင္ကပဲ ပိုင္ဆိုင္ၿပီးသားၿဖစ္တဲ့ အလြန္႐ုိး႐ွင္းေသာ ေမြးရာပါလက္ေဆာင္မြန္ တစ္ခုဆိုတာကလြဲလို႔ အၿခားဘာအသြင္သဏၭန္တစ္ခုမွ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။

ေမြးရာပါလက္ေဆာင္မြန္ဆိုတာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမြးကတည္းက ကပ္ၿပီးပါလာတဲ့ အေရၿပားတစ္စံုလိုပဲ လူတိုင္းရဲ႕ ေမြးရာပါခံစားခြင့္တစ္ခုလို႔ ဆိုလိုလိုက္ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ၀မ္းနည္းစရာက အဲဒီလူသားတိုင္း ပိုင္ဆိုင္ခြင့္႐ွိိတဲ့ ေမြးရာပါအေရခြံကို လံုး၀၀တ္ဆင္ခြင့္မ႐ွိပဲ ေမြးဖြားႀကီးၿပင္းလာရတဲ့ သနားစရာလူေတြ ေဟာဒီကမာၻေၿမေပၚမွာ ဒုနဲ႔ေဒး ႐ွိေနေသးတယ္ဆိုတာကိုပါ။ အဲဒီသနားစရာ လူေတြထဲမွာ ခင္ဗ်ားတို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔အပါအ၀င္ ၿမန္မာၿပည္သား သန္းေပါင္း(၆၀)ေလာက္က ေရွ႕ဆံုးကပါ၀င္ေနခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အဲဒီ၀မ္းနည္းစရာကို ေၿခာက္ၿခားစရာတစ္ခုအၿဖစ္ အသြင္ေၿပာင္းလဲၿပစ္ခဲ့ပါတယ္။


လူသားတစ္ေယာက္ၿဖစ္ရက္နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အေရခြံေလးေတာင္ ၀တ္ဆင္ခြင့္မ႐ွိတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ ေသြးရဲရဲ သံရဲရဲနဲ႕ ေၿခာက္ၿခားစြာ အက်ည္းတန္လြန္းလွပါတယ္။

အဲဒါကလည္း အေပၚမွာေၿပာခဲ့သလို ကၽြန္ေတာ္တို႔က အေရၿပားမဲ့စြာနဲ႔ ေမြးဖြားလာခဲ့ၿခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီးမွ အဲဒီအေရၿပားကို ရက္ရက္စက္စက္ ခၽြတ္ယူၿခင္းခံလိုက္ရတာမ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ ခ်ပ္ခ်ပ္ရပ္ရပ္လွပေနရမယ့္ အေရၿပားတစ္ခုကို ကိုယ္ပိုင္၀တ္ဆင္ခြင့္မရတဲ့ လူေတြေလာက္္ လူၿဖစ္႐ႈံး ေအာ့ႏွလံုးနာစရာ ေကာင္းတဲ့လူရယ္လို႔ ဒီကမာၻေပၚမွာ ႐ွိမေနနိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ အေရၿပားမ႐ွိတဲ့ ကိစၥဟာ လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အၿခားအၿခားေသာ ႐ွက္စရာေကာင္းတာေတြနဲ႔ဘယ္လိုမွ ႏိုင္းယွဥ္လို႔မရေအာင္ပင္ အလြန္႐ွက္စရာေကာင္းလွတဲ့ ကိစၥတစ္ခုလည္းၿဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့လည္း ကိုယ့္အေရၿပားကိုယ္ၿပန္လိုခ်င္တဲ့ လူေတြက "ငါဟာၿပန္ေပး ငါဟာၿပန္ေပး" ဆိုၿပီး မုန္႔လုစားခံရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြလို ငိုယိုၿပီးၿပန္လည္ေတာင္းယူမိခဲ့ၾကတာေပါ့။

ဒါေပမယ့့္ကိုယ့္အေရၿပားကိုယ္ ၿပန္လည္ပိုင္ဆိုင္ဖို႔ တရား၀င္ေတာင္းဆိုမႈေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ လက္နက္ကိုင္လူတစ္စုက နိုင္ငံေတာ္ကိုပုန္ကန္ေနပါၿပီဆိုၿပီး အၾကမ္းဖက္နိွပ္နင္းခဲ့ေလေတာ့ လူေတြရဲ႕ငိုသံဟာ ေၿခာက္ေၿခာက္ကပ္ကပ္နဲ႔ ၿပန္လည္တိတ္ဆိတ္ခဲ့ရတယ္။

အဲဒီအခါမွာ အဲဒီလိုေတာင္းဆိုမိခဲ့တဲ့ လူေတြကိုယ္တိုင္ကေတာင္ ငါတို႔ခႏၶာေပၚမွာ အေရၿပားတစ္ခု႐ွိသင့္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္မွဟုတ္ရဲ႕လားလို႔ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေတာင္ သံသယၿပန္၀င္လာၾကေတာ့တာပါပဲ။ အဲဒီကမွတစ္ဆင့္ လူေတြဟာ အေရခြံမ႐ွိတဲ့ ဘ၀ကိုတစ္ၿဖည္းၿဖည္းနဲ႔ ေနသားက်လာခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ေနသားက်ေနတယ္ဆိုတာကလည္း သက္ေတာင့္သက္သာ ေနသားက်ၿခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ေပၿဖစ္ေတာ့လည္းခံရေတာ့မွာေပါ့ဆိုတဲ့ ေပတံုးတစ္တံုးရဲ႕ အထုအႏွက္ခံဘ၀ကို က်င့္သားရေနသလို ေနသားက်မႈမ်ိဳးပဲၿဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။

ဒါဆို ဘာၿဖစ္လို႔မ်ား ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုးရဲ႕ အေရခြံေတြကို အဲဒီလူတစ္စုက အညိုးရမၼက္ႀကီးစြာနဲ႔ လိုက္လံခြါယူေနၾကတာလည္းလို႔ အေၿဖ႐ွာၾကည့္လိုက္ေတာ့ လယ္ၿပင္မွာ လင္းတေတြ အၿပံဳလိုက္နားေနသလို ထင္႐ွားတဲ့ အေၿဖတစ္ခုထြက္ေပၚလို႔လာခဲ့ပါတယ္။ တၿခားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕အက်ည္းတန္တဲ့ အနာဂါတ္ေတြမွာ ပိုမိုလွပစြာ၀တ္ဆင္နိုင္ဖို႔ ေလာဘ၀တ္စံုအႀကီးႀကီးတစ္ခု ၾကိဳတင္ခ်ဳပ္လုပ္ရန္အတြက္ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

လူေတြအားလံုးပိုင္ဆိုတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေတြအားလံုးကို လူတစ္စုစာပစၥည္းေတြအၿဖစ္ အတင္းအဓမၼ သိမ္းက်ံဳးယူငင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္အတၱေတြကို အေရာင္ေတြ ေတာက္သထက္ေတာက္ေအာင္ ေလာဘေဆးေတြ ဆိုးေနၾကၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သူတို႔ေတြ ေသခ်ာမေတြးမိတာက ကိုယ့္ကိုယ္ပိုင္အေရၿပားနဲ႔ခ်ပ္ခ်ပ္ရပ္ရပ္လွပၿပီးသား လူတစ္ေယာက္ဟာ ေသြးသံေတြရဲေနတဲ့ အၿခားသူေတြရဲ႕အေရခြံေတြကို ထပ္မံ၀တ္ဆင္လိုက္ၿခင္းအားၿဖင့္ ပိုမလွလာတဲ့အၿပင္ နဂို႐ွိရင္းစြဲ အေရခြံရဲ႕အလွကိုေတာင္ ပ်က္ၿပားသြားေစနိုင္တယ္ဆိုတာကိုပါ။

လူတစ္စုရဲ႕ အနာဂါတ္ခႏၶာကိုယ္ေတြပိုမိုလွပေအာင္မြမ္းမံဖို႔ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ အေရခြံေတြကိုလိုက္လံခြါယူေနတဲ့ ကိစၥဟာ နွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ဘယ္လိုမွ အက်ိဳးၿဖစ္ထြန္းမႈမ႐ွိနိုင္တဲ့ စိတ္ေဖာက္ၿပန္ေနတဲ့၀ါဒတစ္ခု သက္သက္ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဏာဂုဏ္ေမာက္ေနတဲ့လူေတြဟာ အမွန္တရားကိုအခ်ိန္မွီၿပဳၿပင္ဖို႔ တိုက္တြန္းေၿပာဆိုခ်က္ေတြကို မသိသလိုလစ္လွ်႐ႈကာ ေပါက္တဲ့နဖူးမထူးေတာ့ဘူးကြာဆိုၿပီး ႐ွက္ရမ္းေတြဆက္ရမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။

ငါ့ေလွငါထိုး ပဲခူးေရာက္ေရာက္၊ ငါ့ႏြားငါေက်ာင္း ေက်ာက္ပန္းေတာင္းေရာက္ေရာက္ဇာတ္ခင္းေနၾကတဲ့ အဲဒီလူစုဟာ ေလွေတြ၊ ႏြားေတြအားလံုးကို သူတို႔ဘိုးဘြားပိုင္ပစၥည္းေတြအၿဖစ္ မတရားသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒါေတြေၾကာင့္လည္း ယၡဳလက္႐ွိၿမန္မာၿပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္သူ လက္နက္ကိုင္လူတန္းစား (အေရခြံခြါယူေနသူမ်ား) နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအခ်ိဳးေဖာက္ခံေက်ာမြဲၿပည္သူမ်ား (အေရခြံအစိမ္းလတ္လတ္ခၽြတ္ခံရသူမ်ား) ဆိုၿပီးဆန္႔က်င္ဘက္လူတန္းစားနွစ္ရပ္ သိသိသာသာကြဲၿပားလာခဲ့ပါတယ္။

့ အလြန္အမင္းႄကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈႏွင့္ အဆံုးစြန္ဆင္းရဲမြဲေတမႈတို႔ အၿပိဳင္အဆိုင္ ေက်ာၿခင္းယွဥ္ရပ္ေနၿခင္း လို႔ေၿပာရင္လည္း မမွားပါဘူး။

အဲဒီလို လူတန္းစားကြာဟမႈမ်ဥ္းေၾကာင္းႀကီး အက်ဲဆံုးၿဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားက နိုင္ငံႀကီးလံုး၀ဥသုန္ပ်က္စီးေနတာကို ထင္႐ွားစြာ မီးေမာင္းထိုးၿပေနတာလည္း ၿဖစ္ပါတယ္။

ပထ၀ီေၿမပံုေပၚမွာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေသြးသံရဲရဲနဲ႔ အေရခြံမဲ့ေနတဲ့ ၿမန္မာၿပည္ေၿမပံုႀကီးကို ပုပ္႐ွကြဲအက္ေနတဲ့ အနာအိုင္းႀကီးတစ္ခုအေနနဲ႔ ေသြးပ်က္ေၿခာက္ၿခားစြာေတြ႔ၿမင္နိုင္ပါတယ္။

သမိုင္း႐ႈေထာင့္ကၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း အ႐ုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္တဲ့ အဲဒီလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈႀကီးကို ၿမန္မာ့သမိုင္းရဲ႕ အဆိုး႐ြားဆံုးဆုတ္ကပ္ႀကီးတစ္ခုအေနနဲ႔ ေတြ႔ၿမင္နိုင္ပါတယ္။ အရင့္အရင္ သမိုင္းေတြမွာ ဖတ္႐ႈခဲ့ရတဲ့ ပလိပ္ကပ္လိုဆုပ္ကပ္ႀကီးေတြကေတာင္ လက္ေၿမာက္အ႐ႈံးေပးရေလာက္ေအာင္ ယၡဳလက္႐ွိခံစားေနရတဲ့ ဆုတ္ကပ္ႀကီးက ဆိုး႐ြားၿပင္းထန္လြန္းေနပါတယ္။ ဘာၿဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ လူေတြဖန္တီးထားတဲ့ အဲဒီဆုတ္ကပ္ဆိုးႀကီးက သဘာ၀ကၿဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဆုတ္ကပ္ေတြထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ လူေတြကို အထိနာေစခဲ့လို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ပလိပ္ကပ္ႀကီးက်ေရာက္စဥ္အခ်ိန္အခါက လူေတြဟာ ၿမိဳ႕႐ြာအိုးအိမ္ေတြကို စြန္႔ခြါထြက္ေၿပးၿပီး ေရာဂါႀကီးအကင္းေသတဲ့အထိ နိုင္ငံအတြင္း အၿခားေဘးလြတ္ရာေနရာေတြမွာ ပုန္းေ႐ွာင္ခြင့္ရခဲ့ၾကေပမယ့္ အာဏာ႐ူးေတြေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့ရတဲ့ အဲဒီဆုတ္ကပ္ႀကီးကေတာ့ နိုင္ငံတစ္ခုလံုး လွည္းေနေလွေအာင္း ၿမင္းေဇာင္းပါမက်န္ေအာင္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတဲ့အတြက္ သနားစရာလူေတြဟာ ေၿပးစရာေၿမမ႐ွိတဲ့အၿပင္ ကုရာနတိၳေဆးမ႐ွိလည္း ၿဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ အနာဂါတ္ကေလးငယ္ေတြဟာ ဇာတ္တူသားစားတဲ့ ဟသၤာကိုးေသာင္းထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေအာ့ႏွလံုးနာစရာေကာင္းလွတဲ့ ဇာတ္တူသားစားတဲ့ လူေတြအေၾကာင္းကို သမိုင္းဖတ္စာေတြအၿဖစ္္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ရင္နာနာနဲ႔ သင္ယူူရၾကေတာ့မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လို႐ႈေထာင့္ေတြကပဲၾကည့္ၾကည့္ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီလူမဆန္တဲ့ အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈႀကီးကို သားသတ္႐ုံက ေသြးေပါင္းစံုစြန္းထင္းေနတဲ့ သားသတ္ဓားတစ္လက္ထက္ပိုၿပီး မၿမင္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာၿဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ ေသြးညီွနံ႔တစ္ခု မေပ်ာက္ခင္ ေနာက္ထပ္ေသြးေတြထပ္ထပ္စြန္းေနတဲ့ အဲဒီသားလွီးဓားႀကီးရဲ႕ေအာက္မွာ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕လူ႔အခြင့္အေရး အေရခြံႀကီး ေသြးဟုန္းဟုန္းေတာက္ေအာင္ ခြါယူၿခင္းခံခဲ့ရလို႔ပ ဲၿဖစ္ပါတယ္။

နိုင္ငံသားတိုင္းတူညီတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာပိုင္ဆိုင္ေရး၊ နိုင္ငံသားတိုင္း တူညီတဲ့ အခြင့္အေရးရ႐ွိေရး၊ နိုင္ငံသားတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ေၿပာဆိုခြင့္ရွိေရး အစ႐ွိတဲ့ အေၿခခံ အေရၿပားႀကီး ကာကြယ္၀တ္ဆင္ခြင့္ မရရွိတဲ့ ၿမန္မာနိုင္ငံဟာ အခုဆိုရင္ ပညာေရးနိမ့္က်မႈ၊ စီးပြါးေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ နိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈ အစ႐ွိတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာကို ေၿခာက္ေၿခာက္ၿခားၿခားရင္ဆိုင္ေနရၿပီ ၿဖစ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ၎တို႔ေနထိုင္ႀကီးၿပင္းခဲ့ရတဲ့ နိုင္ငံေတာ္ႀကီး ေရာဂါဘယကင္းစင္ၿပီး က်န္းက်န္းမာမာ႐ွိေနတာကို တကယ္ပဲၿမင္ခ်င္တဲ့ စိတ္ေစတနာအမွန္ ႐ွိေနေသးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ ေမြးရာပါအေရခြံႀကီးကို ၿပန္လည္လြမး္ၿခံဳေပးဖို႔ အခ်ိန္ေတြသိပ္မေႏွာင္းေသးပါဘူး။

ဒါနဲ႔ေတာင္ အမွန္ကိုမၿမင္နိုင္ေသးပဲ ဆက္လက္မိုက္တြင္းနက္ေနဦးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီအကာအကြယ္မဲ့ေနတဲ့ ေသြးရဲရဲသံရဲရဲ ခႏၶာကိုယ္ႀကီးကို တစ္စစီ၀ါးၿမိဳစားေသာက္ေတာ့မယ့္ အမ်ိဳးအမည္ေဖာ္ၿပၿခင္းငွာ မစြမ္းသာတဲ့ အၿခားေသာအၿခားေသာကူးစက္ေရာဂါေတြ အေမွာင္ထုေတြထဲကေန ညာသံေပးခ်ီတက္လာေနၿပီ ၿဖစ္တဲ့အေၾကာင္း အေရခြံငတ္ေနတဲ့ လူသားေတြကိုယ္စား ကၽြန္ေတာ့္အာေခါင္ေတြၿခစ္ထုတ္ၿပီး ရင္ကြဲနာက်စြာ ဟစ္ေအာ္လိုက္ပါတယ္။

<မင္းတေစ>


(မွတ္ခ်က္။ကၽြန္ေတာ္တို႔ မ၀တ္ဖူးခဲ့တဲ့ အေရခြံႀကီးကို ၿမင္ဖူးခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေအာက္မွာခင္းက်င္းၿပသထားပါတယ္။ ၿမင္ဖူးၿပီးသား လူေတြလည္းစိတ္ကူးနဲ႔ ထပ္မံ၀တ္ဆင္ၾကည့္နိုင္ပါတယ္။)


အပိုဒ္ ၁

လူတိုင္းသည္ တူညီ လြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင္႔ လည္းေကာင္း၊ တူညီ လြတ္ လပ္ ေသာ အခြင္႔ အေရး မ်ားျဖင္႔ လည္းေကာင္း၊ ေမြးဖြား လာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုသူ တို႕၌ ပိုင္းျခား ေ၀ဖန္ တတ္ေသာ ဥာဏ္ႏွင္႔ က်င္႔၀တ္ သိတတ္ ေသာ စိတ္တို႔ ရွိၾက၍ ထိုသူ တို႔သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၲာ ထား၍ ဆက္ဆံ က်င္႔သုံုး သင္႔၏။

အပိုဒ္ ၂

လူတိုင္းသည္ လူ႔အခြင္႔ အေရး ေၾကညာ စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္႔ အခြင္႔ အေရး အားလံုး၊ လြတ္လပ္ခြင္႔ အားလံုး တို႔ကို ပိုင္ဆိုင္ ခံစားခြင္႔ ရွိသည္။ လူမ်ိဳးႏြယ္ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ အသား အေရာင္ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ က်ား ၊ မ ၊ သဘာ၀ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာ စကာား အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ကိုးကြယ္ သည္႔ ဘာသာ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံေရး ယူဆခ်က္၊ သို႔တည္း မဟုတ္ အျခား ယူဆခ်က္ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံႏွင္႔ ဆိုင္ေသာ၊ သို႔တည္း မဟုတ္ လူမႈ အဆင္႔ အတန္းႏွင္႔ ဆိုင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္း ဥစၥာ ဂုဏ္အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဳးရိုး ဇာတိ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ အျခား အဆင္႔ အတန္း အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္း
မရွိေစရ။
ထို႔ျပင္ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေနထိုင္ရာ ႏိုင္ငံ၏ သို႔တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမ ေဒသ ၏ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ စီရင္ ပုိင္ခြင္႔ ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္း ဆိုင္ ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင္႔ အတန္း တစ္ခုခုကို အေျချပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဒသ နယ္ ေျမ တစ္ခုသည္ အခ်ဳပ္ အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည္႔ နယ္ေျမ၊ သို႔တည္း မဟုတ္ ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္း ေစာင္႔ေရွာက္ ထားရသည္႔ နယ္ေျမ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႔ အာဏာတို႔ တစိတ္ တေဒသ ေလာက္သာ ရရွိသည္႔ နယ္ေျမ စသျဖင္႔ ယင္းသို႔ ေသာ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္၊ မျဖစ္သည္ ဟူေသာ အေၾကာင္းကုိ အေထာက္အထား ျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္း လံုး၀ မရွိေစရ။

အပိုဒ္ ၃
လူတိုင္း၌ အသက္ရွင္ရန္ လြတ္လပ္မႈ ခြင္႔ႏွင္႔ လံုျခံဳ စိတ္ခ်ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၄
မည္သူကိုမွ် ေက်းကြ်န္ အျဖစ္၊ သို႔တည္း မဟုတ္ အေစအပါး အျဖစ္၊ ႏိုင္ထက္ စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္း မျပဳရ၊ လူကို ေက်းကြ်န္ သဖြယ္ အဓမၼ ေစခုိင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳျခင္းႏွင္႔ ထုိသေဘာ သက္ေရာက္ေသာ လုပ္ငန္း ဟူသမွ်ကို ပိတ္ပင္ တားျမစ္ ရမည္။

အပိုဒ္ ၅
မည္သူကိုမွ် ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သို႔တည္း မဟုတ္ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ လူ မဆန္ စြာ ဂုဏ္ငယ္ ေစေသာ ဆက္ဆံမႈ မျပဳရ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္း မျပဳရ။

အပိုဒ္ ၆
လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒ အရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦး အျဖစ္ျဖင္႔ အရာ ခပ္သိမ္းတြင္ အသိ အမွတ္ ျပဳျခင္းကုိ ခံယူ ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၇
လူအားလံုးတို႔သည္ ဥပေဒ အရာ၌ တူညီ ၾကသည္႔ အျပင္၊ ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ ကို ျခားနားျခင္း မခံရေစဘဲ တူညီစြာ ခံစား ပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ ဤေၾကညာ စာတမ္းပါ သေဘာ တရား မ်ားကို ဖီဆန္၍ ခြဲျခားျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ထုိသို႔ ခြဲျခားျခင္းကုိ
လႈံေဆာ္ျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ ေစရန္ အကာ အကြယ္ကို တူညီစြာ ခံစား ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၈
ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း အျခား ဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း လူတိုင္း အတြက္ ေပးထားသည္႔ အေျခခံ အခြင္႔အေရး မ်ားသည္ ခ်ိဳးေဖာက္ ဖ်က္ဆီး ျခင္းခံ ခဲ႔ရလွ်င္ ထုိသုိ႔ ခ်ိဳးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးေသာ ျပဳလုပ္ မႈေၾကာင္႔ ျဖစ္ေပၚ လာေသာ
နစ္နာခ်က္ အတြက္ ထိုသူသည္ ႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ အာဏာပုိင္ တရားရံုးတြင္ ထိေရာက္ စြာ သက္သာ ခြင္႔ ရႏိုင္ ေစရမည္။

အပိုဒ္ ၉
မည္သူမွ် ဥပေဒ အရ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကုိ ျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ျခင္းကုိ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္နွင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစ မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၀
အခြင္႔အေရးမ်ားႏွင္႔ တာ၀န္ ၀တၲရား မ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မႈေၾကာင္႔ တရား စြဲဆို စီရင္ ဆံုးျဖတ္ ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူတိုင္းသည္ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလိုက္ ေသာ တရား ရံုးေတာ္၏ လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ၾကားနာ စစ္ေဆး ျခင္းကို တူညီစြာ ခံစား ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၁
(၁) လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္၌ ဥပေဒ အတိုင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ သည္ဟု ထင္ရွား စီရင္ျခင္း ခံရသည္႔ အခ်ိန္ အထိ ျပစ္မႈႏွင္႔ တရား စြဲဆုိျခင္း ခံရသူ တိုင္းသည္ အျပစ္မဲ႔သူ ဟူ၍ ယူဆျခင္း ခံထိုက္သည္႔ အခြင္႔အေရး ရွိသည္။ ထိုအမႈကို ၾကားနာ စစ္ေဆး ရာ၀ယ္ စြပ္စြဲ ခံရသည္႔ ျပစ္မႈ အတြက္ ခုခံ ေခ်ပ ႏိုင္ရန္ လုိအပ္ေသာ အခြင္႔ အေရး မ်ားကုိ ထိုသူအား ေပးျပီး ျဖစ္ေစ ရမည္။
(၂) လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္အား ႏိုင္ငံ ဥပေဒ အရ ျဖစ္ေစ၊ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ အရ ျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မႈမေျမာက္ေသာ လုပ္ရပ္ သို႔မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မႈ အရ ဆြဲဆို ျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ။ ထို႔အျပင္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္စဥ္ အခါက ထိုက္သင္႔ ေစႏိုင္ေသာ
အျပစ္ ဒဏ္ထက္ ပိုမို ၾကီးေလးေသာ အျပစ္ ဒဏ္ကုိ ထုိက္သင္႔ျခင္း မရွိေစရ။

အပိုဒ္ ၁၂
မည္သူမွ် မိမိ သေဘာ အတိုင္း ေအးခ်မ္း လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကို ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ မိမိ၏ မိသားစုကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ေနအိမ္ အသုိက္ အ၀န္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပး စာယူကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မခံေစရ။ ထို႔ျပင္ မိမိ၏ ဂုဏ္သိကၡာ ကိုလည္း အထက္ပါ အတိုင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတိုင္းတြင္ ထိုသို႔ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ ျခင္းမွ ေသာ္ လည္းေကာင္း ပုတ္ခတ္ ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒ အရ ကာကြယ္ ပိုင္ခြင္႔ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၃
(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏ ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ေရႊ႕ေျပာင္း ႏိုင္ခြင္႔၊ ေနထိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ မိမိ ေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္မွ လည္းေကာင္း၊ အျခား တိုင္းျပည္မွ လည္းေကာင္း ထြက္ခြာ သြားပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္႔ အျပင္၊ မိမိ၏ တိုင္းျပည္သို႔ ျပန္လာ ပိုင္ခြင္႔လည္း ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၄
(၁) လူတိုင္းသည္ ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခား တိုင္းျပည္ မ်ား၌ ေအးခ်မ္းစြာ ခုိလံႈ ေနႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) ႏိုင္ငံေရးႏွင္႔ မပတ္သက္သည္႔ ျပစ္မႈ မ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုလ သမဂၢ၏ ရည္ရြက္ခ်က္ႏွင္႔ သေဘာ တရား မႈမ်ားကို ဖီဆန္ေသာ အမႈမ်ားမွ ေသာ္လညး္ ေကာင္း၊ အမွန္ ေပၚေပါက္ လာေသာ ျပစ္မႈေၾကာင္႔ တရား စြဲဆိုျခင္း ခံရသည္႔ အမႈ အခင္း မ်ားတြင္ အထက္ပါ အခြင္႔အေရးကို အသံုး မျပဳႏိုင္ ေစရ။

အပိုဒ္ ၁၅
(၁) လူတိုင္းသည္၊ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခံယူခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) ဥပေဒ အရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း မခံ ေစရ၊ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ေသာ အခြင္႔အေရး ကိုလည္း ျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၆
(၁) အရြယ္ေရာက္ ျပီးေသာ ေယာက်္ား ႏွင္႔ မိန္းမ တုိ႔တြင္ လူမ်ိဳးကို ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကုိ ေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည္႔ ဘာသာကို ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္း ျပဳ၍ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္ျခင္း မရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမား ႏိုင္ခြင္႕ ႏွင္႔ မိသားစု ထူေထာင္ ႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်္ားႏွင္႔ မိန္းမ တို႔သည္ လင္မယား အျဖစ္ ေပါင္းသင္း ေနစဥ္ အခ်ိန္ အတြင္း၌ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကုိ ဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္း ၾကသည္႔ အခါ၌ လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ ေပါင္းသင္း အိမ္ေထာင္ ျပဳျခင္းႏွင္႔ စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီသည္႔ အခြင္႔အေရး မ်ားကို ရရွိ ထိုက္သည္။
(၂) သတို႔သား ႏွင္႔ သတို႔သမီး ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာ ဆႏၵရွိမွ သာလွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္းကို ျပဳရမည္။
(၃) မိသားစု တစ္ခုသည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ သဘာ၀ က်ေသာ အေျခခံ အဖြဲ႔တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္၊ ထိုမိသားစုသည္ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းႏွင္႔ အစိုးရ တို႔၏ ကာကြယ္ ေစာင္႔ေရွာက္ ျခင္းကို ခံယူခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၇
လူတိုင္းတြင္ မိမိတစ္ဦး ခ်င္းေသာ္လည္း ေကာင္း ၊ အျခားသူ မ်ားႏွင္႔ ဖက္စပ္၍ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ပစၥည္း ဥစၥာ တို႔ကို ပိုင္ဆိုင္ရန္ အခြင္႔အေရး ရိွရမည္။ ဥပေဒ အရ မဟုတ္လွ်င္၊ မည္သူမွ် မိမိ၏ ပစၥည္း ဥစၥာ ပိုင္ဆိုင္ ခြင္႔ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း မခံ ေစရ။

အပိုဒ္ ၁၈
လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚ ၾကံဆ ႏိုင္ခြင္႔၊ လြတ္လပ္စြာ ခံယူ ရပ္တည္ ႏိုင္ခြင္႔ ႏွင္႔ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ ကိုးကြယ္ ႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင္႔အေရး မ်ား၌ မိမိ ကိုးကြယ္သည္႔ ဘာသာကို သို႔တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ ယံုၾကည္ ခ်က္ကုိ
လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ခြင္႔ ပါ၀င္သည္႔ အျပင္ မိမိ တစ္ေယာက္ ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အျခား သူမ်ားႏွင္႔ စုေပါင္း၍ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူ အမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ဘဲ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ ကုိးကြယ္ေသာ
ဘာသာကုိ သို႔တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ ယံုၾကည္ ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ သင္ျပ ႏိုင္ ခြင္႔၊ က်င္႔သံုး ႏိုင္ခြင္႔၊ ၀တ္ျပဳ ကိုးကြယ္ ႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ ေဆာက္တည္ ႏိုင္ခြင္႔တို႔လည္း ပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ ၁၉
လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆ ႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ လြတ္လပ္စြာ ဖြင္႔ဟ ေဖာ္ျပ ႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင္႔အေရး မ်ား၌ အေနွာင္႔ အယွက္ မရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆ ႏိုင္ခြင္႔ ပါ၀င္ သည္႔အျပင္၊ ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ မ်ားကို ေထာက္ထားရန္ မလိုဘဲ သတင္း အေၾကာင္း အရာႏွင္႔ သေဘာ တရား မ်ားကို တနည္း နည္းျဖင္႔ လြတ္လပ္စြာ ရွာယူ ဆည္းပူး ႏိုင္ခြင္႔၊ လက္ခံ ႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ ေ၀ငွ ျဖန္႔ခ်ီခြင္႔ တို႔လည္း ပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ ၂၀
(၁) လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္ ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀း ႏိုင္ခြင္႔ ႏွင္႔ ဖြဲ႔စည္း ႏိုင္ခြင္႔ တို႔ ရွိသည္။
(၂) မည္သူ ကိုမွ် အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုသို႔ ၀င္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္ မျပဳရ။
အပိုဒ္ ၂၁
(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိ ႏိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ ကုိယ္တိုင္ ျဖစ္ေစ၊ လြတ္လပ္စြာ ေရြး ခ်ယ္ လုိက္သည္႔ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားမွ တစ္ဆင္႔ ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏ ႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူ႔ ၀န္ထမ္း အဖဲြ႔၌ ၀င္ေရာက္ ႏိုင္ရန္ တူညီသည္႔ အခြင္႔ အေရး ရွိသည္။
(၃) ျပည္သူ ျပည္သား တို႔၏ ဆႏၵသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ အာဏာ၏ အေျခခံ ျဖစ္ရမည္၊ အဆိုပါ ဆႏၵကို အခ်ိန္ ကာလ ပိုင္းျခားလ်က္ စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားျဖင္႔ ထင္ရွား ေစရမည္။ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ား တြင္လည္း လူတိုင္း အညီအမွ် ဆႏၵမဲ ေပးႏိုင္ခြင္႔ ရွိရမည္႔ အျပင္ ၊ ထုိေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကို လ့ွ်ိဳ၀ွက္ မဲေပး စနစ္ျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပး စနစ္ ျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ က်င္းပ ရမည္။

အပိုဒ္ ၂၂
လူတိုင္းတြင္ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္း၏ အဖြဲ႔၀င္ တစ္ဦး အေနႏွင္႔ လူမႈေရး လံုျခံဳခြင္႔ ရယူ ပိုင္႔ခြင္႔ ရွိသည္႔ အျပင္ ႏိုင္ငံေရး ၾကိဳးပမ္းမႈျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံ တကာ ပူေပါင္း ေဆာင္ ရြက္မႈ ျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံ အသီးသီး၏ ဖြဲ႔စည္းပံုႏွင္႔ လည္းေကာင္း၊ သယံဇာတ အင္အားႏွင္႔ လည္းေကာင္း ထုိလူ၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင္႔ စရုိက္ လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ တိုးတက္ ျမင္႔မားေရး အတြက္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင္႔ ယဥ္ေက်းမႈ အခြင္႔အေရး မ်ားကို သံုးစြဲ ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၃
(၁) လူတိုင္းတြင္ အလုပ္ လုပ္ရန္ လည္းေကာင္း၊ မိမိ ႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမႈ အလုပ္ အကိုင္ကုိ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ရန္ လည္းေကာင္း၊ တရား မွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခ အေနကို ရရွိရန္ လည္းေကာင္း၊ အလုပ္လက္မဲ႔ ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာ အကြယ္ ရရွိရန္ လည္းေကာင္း အခြင္႔အေရး ရွိသည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ ခြဲျခားျခင္း မခံရ ေစဘဲ၊ တူညီေသာ အလုပ္ အတြက္ တူညီေသာ အခ ေၾကးေငြ ရႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(၃) အလုပ္ လုပ္ကိုင္သည္႔ လူတိုင္းတြင္၊ မိမိႏွင္႔ မိမိ၏ မိသားစု အတြက္ လူ႔ဂုဏ္ သိကၡာ ႏွင္႔ ညီေအာင္ ေနထိုင္ စားေသာက္ ႏိုင္ရန္၊ စိတ္ခ် ေလာက္င သည္႔ျပင္၊ တရား မွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည္႔ လစာ ေၾကးေငြ ရပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ လိုအပ္ ခဲ႔လွ်င္ အျခား နည္းလမ္း မ်ားမွ လူမႈေရး အေထာက္အပံ့ ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ရႏိုင္ခြင္႔ ရိွသည္။
(၄) လူတိုင္းတြင္ မိမိအက်ိဳး ခံစားခြင္႔ကို ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမား အစည္းအရံုး မ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင္႔ ၊ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင္႔ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၄
လူတိုင္းတြင္ သင္႔ျမတ္ ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႔သတ္ ထားသည္႔ အလုပ္ လုပ္ခ်ိန္ အျပင္၊ လစာႏွင္႔ တကြ အခါ ကာလ အားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ ထားသည္႔ အလုပ္ အားလပ္ ရက္မ်ား ပါ၀င္သည္႔ အနား ယူခြင္႔ႏွင္႔ အားလပ္ခြင္႔ ခံစား ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၅
(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိႏွင္႔ တကြ မိမိ၏ မိသားစု က်န္းမာေရး ႏွင္႔တကြ ကိုယ္စိတ္ ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ ႏိုင္ေရး အတြက္ အစာ အဟာရ၊ အ၀တ္ အထည္ ေနအိမ္၊ ေဆး၀ါး အကူအညီႏွင္႔ လုိအပ္သည္႔ လူမႈ အေထာက္ အပံ႔မ်ား ပါ၀င္ေသာ သင္႔ေတာ္ ေလွ်ာက္ပတ္သည္႔ လူမႈ အဆင္႔အတန္းကို ရယူ ခံစားခြင္႔ ရွိသည္။ ထို႔ျပင္ အလုပ္ လက္မဲ႔ ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ မက်န္း မမာ ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္အဂၤါ မစြမ္း မသန္ ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မုဆုိးမ ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အသက္ အရြယ္ အိုမင္းေသာ အခါ၌ ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ မိမိ ကိုယ္တိုင္က မတတ္ ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင္႔ ၀မ္းစာ ရွာမွီး ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္း မရွိေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ေနထိုင ္စားေသာက္ ေရးအတြက္ လံုျခံဳ စိတ္ခ် ရမႈ အခြင္႔အေရး ရွိသည္။
(၂) သားသည္ မိခင္ မ်ားႏွင္႔ ကေလး မ်ားသည္ အထူး ေစာင္႔ေရွာက္ ျခင္းႏွင္႔ အကူ အညီ ေပးျခင္းကို ရခြင္႔ ရွိသည္။ ဥပေဒ အရ ထိမ္းျမား ျခင္းျဖင္႔ ျဖစ္ေစ အျခား နည္း ျဖင္႔ ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာ ကေလး အားလံုးသည္ တူညီေသာ လူမႈ ကာကြယ္ ေစာင္႔ေရွာက္ ေရးကို ရယူ ခံစားၾက ရမည္။

အပိုဒ္ ၂၆
(၁) လူတိုင္းသည္ ပညာ သင္ယူ ႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္၊ အနည္းဆံုး မူလတန္းႏွင္႔ အေျခခံ အဆင္႔ အတန္း မ်ားတြင္ ပညာ သင္ၾကား ေရးသည္ အခမဲ႔ ျဖစ္ရမည္။ မူလတန္း ပညာ သည္ မသင္ မေနရ ပညာ ျဖစ္ရမည္။ စက္မႈ လက္မႈ ပညာႏွင္႔ အသက္ ေမြးမႈ ပညာ မ်ားကို ေယဘူယ် အားျဖင္႔ သင္ၾကား ရယူ ႏိုင္ေစ ရမည္။ ထို႔ျပင္ အထက္တန္း ပညာ အတြက္ အရည္အခ်င္းကို အေျခခံ ျပဳ၍ တူညီေသာ အခြင္႔အေရး ရရွိေစ ရမည္။
(၂) ပညာ သင္ၾကား ေရးကို လူသား တို႔၏ စရိုက္ လကၡဏာ အျပည္႔အ၀ တိုးတက္မႈ အျပင္၊ လူ႔ အခြင္႔ အေရးႏွင္႔ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင္႔ ရိုေသ ေလးစားမႈ တို႔ကို ရွင္သန္ ဖြံ႔ျဖိဳး လာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကား ေစရမည္။ ပညာ သင္ၾကား ေရးသည္ ႏိုင္ငံ အားလံုး တို႔တြင္ လည္းေကာင္း၊ လူမ်ိဳးစု မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရး အသင္း အဖြဲ႔ မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ အခ်င္းခ်င္း နားလည္မႈ၊ သည္းခံ မႈႏွင္႔ ခင္မင္ ရင္းႏွီးမႈ တို႔ကုိ အားေပး ရမည္။ ထို႔ျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တံ႔ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အလို႔ငွါ၊ ကုလ သမဂၢ၏ ေဆာင္ရြက္မႈ မ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေျမာက္ ေအာင္ အားေပး ရမည္။
(၃) မိဘတို႔တြင္၊ မိမိတို႔၏ ကေလးမ်ား သင္ယူ ရမည္႔ ပညာ အမိ်ဳး အစားကုိ ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္ေသာ လက္ဦး အခြင္႔အေရး ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၇
(၁) လူတိုင္းတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈ ေလာက၌ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ႏိုင္ခြင္႔ သုခုမ ပညာရပ္ မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လိုက္စား ေမြ႔ေလ်ာ္ ႏိုင္ခြင္႔၊ သိပံၸ ပညာ ထြန္းကားေရး လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ ႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ ထုိပညာ၏ အက်ိဳး အာနိသင္ မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ခံစား သံုးစြဲ ႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ သိပံၸမွ ျဖစ္ေစ၊ စာေပမွ ျဖစ္ေစ၊ သုခုမ ပညာမွ ျဖစ္ေစ၊ မိမိ ကိုယ္ပိုင္ ဥာဏ္ျဖင္႔ ၾကံစည္ ဖန္းတီး မႈမွ ျဖစ္ထြန္း လာသည္႔ ဂုဏ္ႏွင္႔ ေငြေၾကး အက်ိဳး အျမတ္ မ်ားကို ခံစား ရယူ ႏိုင္ရန္ အခြင္႔အေရး အတြက္ ကာကြယ္ မႈကို ရရွိရန္ အခြင္႔အေရး ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၈
လူတိုင္းသည္ ဤေၾကညာ စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္႔ အခြင္႔ အေရး မ်ားႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ မ်ားကို အျပည္႔ အစံု ရယူ ႏိုင္ေသာ လူမႈ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနႏွင္႔ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေန တို႔၏ အက်ိဳး ေက်းဇူးကို ခံစားႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၉
(၁) မိမိ၏ စရိုက္ လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြ႔ံၿဖိဳး တိုးတက္ ႏိုင္သည္႔ တစ္ခုတည္း ေသာ လူ႔ အသိုက္အ၀န္း အတြက္ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ ရွိသည္။
(၂) မိမိ၏ အခြင္႔အေရး မ်ားႏွင္႔ လြတ္လပ္ ခြင္႔မ်ားကို သံုးစြဲ ရာတြင္ လူတိုင္းသည္၊ အျခား သူမ်ား၏ အခြင္႔အေရး မ်ားႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ မ်ားကို အသိ အမွတ္ ျပဳ၍ ရိုေသ ေလးစား ေစရန္ အလို႔ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ က်င္႔သံုးေသာ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္း တြင္ ကုိယ္က်င္႔တရား အျပင္၊ ရပ္ရြာ ေအးခ်မ္း သာယာေရးႏွင္႔ ျပည္သူ႔ အက်ိဳး စီး ပြား ျဖစ္ထြန္း ေရးတို႔ အတြက္၊ တရား မွ်တစြာ က်င္႔ေဆာင္ရန္ အလို႔ငွာ လည္း ေကာင္း၊ ဥပေဒက ျပဌာန္း ထားသည္႔ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ မ်ားျဖင္႔သာ ကန္႔သတ္ျခင္း ခံရမည္။
(၃) အဆိုပါ အခြင္႔အေရး မ်ားႏွင္႔ လြတ္လပ္ ခြင္႔မ်ားကို မည္သည္႔ အမႈကိစၥ တြင္မွ် ကုလ သမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ မ်ားႏွင္႔ လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမူမ်ားႏွင္႔ လညး္ ေကာင္း ဆန္႔က်င္၍ မသံုးစြဲရ။

အပိုဒ္ ၃၀
ဤေၾကညာ စာတမ္းပါ အခြင္႔အေရး ႏွင္႔တကြ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ား ပ်က္စီးရာ ပ်က္စီး ေၾကာင္း တို႔ကို ရည္ရြယ္၍၊ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္စု အတြက္ ျဖစ္ ေစ၊ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ အတြက္ ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင္႔ ရွိသည္ဟု ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္တိုင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင္႔ ရွိသည္ဟု ေသာ္ လည္း ေကာင္း အဓိပၸါယ္ ပိုင္းျခား ေကာက္ယူျခင္း မရွိေစရ။